Psychologia a otyłość

Otyłość jest problemem psychicznym i fizycznym. Może zwiększać ryzyko wielu poważnych chorób, w tym nadciśnienia, chorób serca, udaru mózgu, cukrzycy typu 2, kamicy żółciowej, chronicznego zmęczenia, astmy, bezdechu sennego i niektórych rodzajów raka. Przyczyny otyłości rzadko ograniczają się do genetyki, długotrwałego objadania się lub siedzącego trybu życia. Ważną rolę odgrywa też tutaj psychika.

Psychologiczne „czynniki ryzyka” otyłości

Podstawą etiologiczną zaburzeń odżywiania i otyłości jest zwykle pewną kombinacją cech psychospołecznych, środowiskowych oraz genetycznych lub biologicznych. Osoby cierpiące na zaburzenia psychiczne (np. lękowe, nerwicowe, depresyjne) mogą mieć problem z kontrolowaniem spożywaniem posiłków, regularną aktywnością fizyczną i utrzymaniem prawidłowej wagi.

Jedzenie jest często stosowane jako mechanizm radzenia sobie z kłopotami. Zmniejsza uczucie smutku, niepokoju, samotności lub frustracji. Może też pomóc w walce ze stresem. Wiele osób otyłych ma wahania nastroju. Gdy nie mogą poradzić sobie w danej sytuacji, zaczynają się objadać. Wtedy tyją jeszcze bardziej. Wówczas pojawia się poczucie winy. To samonakręcająca się spirala. 

Taki wzór ma szczególne zastosowanie, jeśli istnieje genetyczna predyspozycja do otyłości lub „toksyczne” środowisko, w którym można łatwo sięgnąć po wysokokaloryczne produkty.

Dodatkowe problemy

Depresja, lęk, nerwica i inne zaburzenia psychiczne zwiększają ryzyko bezmyślnego jedzenia, przejadania się i nocnego podjadania. Takie osoby mają też tendencję do wybierania wysokokalorycznych przekąsek.

Nocne podjadanie może zaburzyć rytm dobowy i znacznego przyrostu masy ciała. Prowadzi do braku apetytu rano, bezsenności, niezdrowych wzorców jedzenia i cierpienia.

Psychologiczne następstwa otyłości

Społeczeństwo bardzo negatywnie postrzega osoby otyłe. Twierdzi, że nie mogą zmotywować się do zdrowego stylu życia i odchudzania. Osoby otyłe zdają sobie sprawę z tych negatywnych opinii i bardzo je przeżywają. Mogą wtedy mieć zaburzenia lękowe, nerwicę, wahania nastroju. Często cierpią z powodu niskiej samooceny. Te uczucia mogą nadwyrężyć ich relacje z bliskimi. 

Osoby otyłe zwykle podejmują wiele prób zrzucenia wagi. Niektóre metody okazują się skuteczne, inne nie. Nieudane próby skutkują zniechęceniem, frustracją, beznadziejnością i bezradnością.

Intensywna terapia behawioralna w przypadku otyłości

Pomaga zmienić nawyki żywieniowe i zmotywować do regularnej aktywności fizycznej. Dzięki temu ułatwia odchudzanie. Może być bardzo skuteczna. Zwraca uwagę na przyczyny otyłości. Terapeuta nauczy Cię:

• Jak kontrolować, to, co jesz.
• Jak zmienić otoczenie, by uniknąć przejadania się.
• Jak zwiększyć poziom aktywności.
• Jak przygotować plan ćwiczeń.
• Jak wytyczyć sobie realistyczne cele.

Wprowadzając powyższe zmiany, naprawdę możesz dużo schudnąć. Niektóre elementy terapii behawioralnej są często takie same jak w innych programach odchudzania. Chodzi tutaj m.in. o grupy samopomocy.

Terapia behawioralna koncentruje się na wprowadzaniu drobnych i realistycznych zmian. Gwałtowne zmiany mogą działać przez krótki czas. Rzadziej prowadzą jednak do trwałej utraty wagi. Terapeuta behawioralny zdiagnozuje Cię również pod kątem depresji. Otyłość i depresja często idą w parze. Samokontrola jest kluczową częścią tego rodzaju terapii. Być może będziesz musiał prowadzić dziennik żywności i ćwiczeń przez kilka tygodni lub miesięcy.

Materiał przygotowany przy współpracy z GabinetyRozwoju.pl - wybierz sprawdzonego psychologa w Krakowie.